Μια άλλη εκδοχή για τον αληθινό πυρπολητή του Αρκαδίου

Της Ρίκης Ματαλλιωτάκη

Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί ένας αρκετά μεγάλος θόρυβος για το ποιος ήταν πράγματι ο αληθινός πυρπολητής του Αρκαδίου. Κι ενώ όλοι είχαν αποδεχθεί τον γνωστό έως σήμερα Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη, προκύπτουν ξαφνικά μεγάλες πιθανότητες να είναι ένας άλλος, ο Ε. Σκουλάς.

Εκείνος βέβαια που δεν εκφράζει ουδεμία αμφιβολία είναι ο μητροπολίτης Κρήτης Τιμόθεος Βενέρης αφού στο βιβλίο του «Το Αρκάδι δια των αιώνων» παρουσιάζει λεπτομέρειες, ζωντανούς διαλόγους και χωρίς δισταγμό καταλήγει ότι ο «ήρως Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης εξεκένωσε την πιστόλα του εις την χαμαί χυμένην πυρίτιδα εξ ης το πυρ μετεδόθη και εις τα περιέχοντα την πυρίτιδα βαρέλια και εγένετο πάραυτα η έκρηξης.»

Ο ίδιος παρακάτω επισημαίνει πως δεν ανταποκρίνεται εις την πραγματικότητα το « δημώδες ποίημα αδόμενον εν Ανωγείοις» το οποίο «φέρει αυτόν ( τον Ε. Σκουλά) ως θέσαντα το πυρ εις την πυρίτιδα

Η εφημερίδα όμως των Αθηνών «Αιών» στο φύλλο της 2 Μαρτίου 1867, δημοσιεύει εκτενή περιγραφή του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, όπως την αφηγήθηκε στο δημοσιογράφο η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, η γνωστή Δασκαλάκαινα. Η ηρωίδα που με μοναδική αυταπάρνηση πήρε μέρος με τα παιδιά της στον αγώνα κι έζησε από κοντά το δράμα....

εξιστορεί όλες τις φρικιαστικές λεπτομέρειες όπως η ίδια τις έζησε.

Για αυτήν φυσικά προηγουμένως είχαν γραφτεί πολλά. Ο ίδιος ο Τιμόθεος Βενέρης λέει: « Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη υπήρξε ψυχή της αμύνης..» «.. αφαιρέσουσα την σημαία εκ του κατακοπέντος κοντού εζώσθη των ενδυμάτων της και ούτω την έσωσεν..» «..την Χαρίκλεια διέκρινε άκαμπτος γενναιότης και δύναμης ψυχής ακαταγώνιστος. Ατρόμητος προήρχετο εις τας θέσεις των αμυνομένων κατά τας δύο ημέρας της πολιορκίας εμψυχούσα αυτούς και διανέμουσα μετ΄ άλλων γυναικών πολεμοφόδια..» « αψευδής μάρτυς ηρωίς..»

Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη λοιπόν σαν αψευδής μάρτυς αναφέρει στην διήγηση της στην εφημερίδα «Αιών»:

«Ήτο ώρα 3 μ. μ κι ο Μουσταφάς περικυκλωμένος υπό των λοιπών πασάδων, ομιλεί, αφρίζει και με το αλβανικό πείσμα του κραυγάζει «Αμέτ Μουαμέτ, θα τους κάψομε.» Αι φωναί ηκούοντο αλλ΄ οι σφαίραι έλειπον ίνα τον χαιρετήσουν αγορεύοντα, η θέσης των ημετέρων ήτο δεινή, έλλειπαν φυσέκια.. Η θύρα ήτο ανοιχτή και δεν επιχείρησαν να την διεγείρουν ως ανωφελή. Απεφάσισαν λοιπόν να αφίσωσιν τους Τούρκους να εισέλθουν, μα πλημμυρίσουν την Μονή και τότε, εντός υπονόμου κάτωθεν της Εκκλησίας να ανάψουν την μεγάλη πυρά ήτις έμελλε να υψώσει τας φλόγας της εις ύψος καταφανές υπό παντός του κόσμου. Έρχονται μανιώδεις και σφρίζοντες οι Τούρκοι και εισχωρούν δια της μεγάλης θύρας ελευθέρως, τρέμουν εις κάθε βήμα των.Η ησυχία τους προκαλεί φρίκη, ο θάνατος κατοικεί εντός και δια τούτο σιωπούν.. Ο φρούραρχος διερχόμενος ίνα έλθει εντός της Εκκλησίας ο ίδιος βάλει το πυρ, ως εφώναζεν από τας επάλξεις, διέρχεται μέγα κελίον εις ο είχον κλειστή ενενήκοντα σχεδόν γυναικόπαιδα. Αι γυναίκες ακούσασαι ότι πορεύεται να βάλλει το πυρ εις την πυριτιδαποθήκη διαρρηγνύονται εις κλάματα και αλαλαγμούς αίτινες τον προκαλούν να τας παρηγορήσει προσπαθεί να εξέλθει, δεν τον αφήνουν αλλά αν τον άφηναν ήτο πλέον αδύνατον να φτάσει μέχρι της Εκκλησίας. Οι Τούρκοι είχον πλημμυρίσει την αυλή, είχον φράξει τους εις κελίον εις ήτο ο Φρούραρχος. Εκείνη την στιγμή κρατήρ εξερράγη μέγας και ο ουρανός επληρώθη πτωμάτων. Ο Ντελή Δράκος είχε τελειώσει την ένδοξον απόφασιν των μαχητών της πίστεως και της πατρίδας. Το κελίον υπέστη φοβερούς κλονισμούς, φλόγες και εκ των θυρών και εκ των παραθύρων αθρόαι..»

Κατά την μαρτυρία της ηρωίδας η οποία είναι ξεκάθαρη και χωρίς ενδοιασμούς, πυρπολητής του Αρκαδίου είναι ο Ντελής Δράκος..

Ποιος είναι όμως ο άνθρωπος αυτός; Τα βιογραφικά του στοιχεία είναι πάλι από το έργο του μητροπολίτη Τιμόθεου Βενέρη:

«Εις τους ηρωικούς υπερασπιστάς του Αρκαδίου συναριθμείτε και ο εξ Ηρακλείου Δράκος Τζιμπραγός. Κατήγετο εκ του χωρίου Γωνιές Μαλεβυζίου και ήτο γνωστός εν Ηρακλείω υπό το όνομα Ντελή- Δράκος.

Ούτος διέμενεν εις το Ηράκλειο επαγγελόμενος τον ράπτη Κρητικών ενδυμάτων, αλλ΄ ειργάζετο σπανιότατα. Μετρίου αναστήματος, εύσαρκος και ωραιόσομος, άμεμπτου περιβολής, πάντοτε λεβέντικα ενδεδυμένος, ήτο το φόβητρο των Τούρκων.

Κατά την επανάστασιν του 1866 είχε ηλικία 45 ετών. Μετέβη μετά των φίλων του συμπολεμιστών εις Αρκάδι ως και μετά του Αντωνίου Βολιτάκη ή Μπαμπά εκ Βενεράτου Μαλεβιζίου, νέου ενθουσιώδους.

Μεγάλο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και μια ακόμα πληροφορία:

Το 1857 εκτελέστηκε από τους Τούρκους στο Ηράκλειο, ο Γωνιανός χαϊνης Μιχάλης Βλάχος ο οποίος είχε συλληφθεί ύστερα από προδοσία. Ένοχος για την σύλληψη και καταδίκη του Βλάχου θεωρήθηκε ο χωριανός του Ντελή Δράκος.

Δεν γνωρίζουμε βέβαια κατά πόσο η κατηγορία ευσταθεί. Σε μια μονογραφία σχετική με τη ζωή και το έργο του Βλάχου, ο Ν. Σταυρινίδης γράφει για τον Ντελή –Δράκο: «Μετανοημένος για το κακό που έκαμε και βαριά τυραννισμένος από τη συνείδηση του, πούλησε ότι είχε και δεν είχε στο χωριό του κι έφυγε στη Μονή του Αρκαδίου..»

Είναι μαρτυρημένο ότι ο Ντελή Δράκος είχε παραμείνει αρκετά χρόνια στο Αρκάδι όπου και πρόσφερε τις υπηρεσίες του αμισθί, χωρίς όπως ποτέ να λάβει το μοναχικό σχήμα. Τώρα αν αυτός πράγματι είναι ο αληθινός πυρπολητής της μονής κι αν η ανατίναξη υπήρξε πράξη εξιλέωσης, κανείς στ΄ αλήθεια δεν μπορεί να γνωρίζει. Η ιστορία προς το παρόν κρατά ακόμα σφιχτά κλειδωμένα τα μυστικά της..

Πληρ. Παντελής Μαρκατάτος.