Η περίπτωση της Ελλάδας
Για την Ελλάδα, συγκεκριμένα, έχετε να προτείνετε λύσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της;
Κατ’ αρχάς πρέπει να αλλάξουμε τη γλώσσα με την οποία μιλάμε για το τι συμβαίνει. Η Ελλάδα αδυνατεί να πληρώσει το χρέος της - δεν αμφισβητείται αυτό. Το πιο ενδιαφέρον είναι ποιους αδυνατεί να πληρώσει. Η ελληνική κυβέρνηση έχει επιλογές: είτε μπορεί να σταματήσει να πληρώνει αυτά που υποχρεούται στους ίδιους τους πολίτες της, μειώνοντας τις συντάξεις και τους μισθούς, είτε μπορεί να σταματήσει να πληρώνει τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Δεν καταλαβαίνω γιατί μια σοσιαλιστική κυβέρνηση θα σταματούσε να πληρώνει τον ίδιο της τον πληθυσμό. Όλοι υποστηρίζουν ότι η παύση πληρωμών είναι αδύνατη. Αυτό που στην πραγματικότητα εννοούν είναι ότι δεν μπορούν να σταματήσουν να πληρώνουν τις τράπεζες, αλλά μπορούν να σταματήσουν να πληρώνουν τους πολίτες. Με αυτούς τους όρους πρέπει να μιλάμε, γιατί διαφορετικά δεν κατανοούμε τι πραγματικά συμβαίνει.
Πολλές χώρες χρεοκόπησαν στο παρελθόν, όμως επανήλθαν. Είναι όπως όταν έχεις ένα χαλασμένο δόντι. Είτε το βγάζεις απότομα και σου προκαλεί πόνο για λίγο ή ζεις με αυτό και πονάς για είκοσι χρόνια. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι πως η κυβέρνηση προτείνει να πονέσει το λαό για είκοσι χρόνια, αντί να «βγάλει το δόντι» λέγοντας: «ας κηρύξουμε παύση πληρωμών, ας ξεφορτωθούμε το χρέος και ας ξαναρχίσουμε».
Πάντως δεν υπάρχει αντίστοιχο ιστορικό παράδειγμα στην Ευρωζώνη.
Πράγματι, θα είναι η πρώτη χώρα της Ευρωζώνης, όμως πάντα υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις, όπως με τη Ρωσία το 1998. Και σε αυτή την περίπτωση, επιστρέφουμε στο κόστος των πολιτικών αποφάσεων που λαμβάνονται εντός της ΕΕ. Προσωπικά δεν είμαι τόσο υπέρ της παύσης πληρωμών. Νομίζω ότι αυτό που πρέπει είναι ένα μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους και αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Πρέπει να γίνει μια συλλογική προσπάθεια, όπου θα συμμετέχουν η Πορτογαλία, η Ισπανία και ίσως η Ιρλανδία (οι λεγόμενες PIGS), οι οποίες θα έπρεπε συλλογικά να πουν: «ας κηρύξουμε μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους, ας αναδιαπραγματευτούμε το όλο πακέτο, κι έτσι θα μοιραστούμε τον πόνο».
Η κρίση ως ευκαιρία;
Νομίζετε πως η κρίση αποτελεί ευκαιρία για την Αριστερά, στην Ελλάδα και αλλού;
Οι κρίσεις πάντοτε παρουσιάζουν ευκαιρίες για όλους. Ο υπεύθυνος του επιτελείου του Ομπάμα δήλωσε πως «αυτή η κρίση είναι πολύ μεγάλη για να την αφήσουμε να πάει χαμένη». Προφανώς, εκείνοι την είδαν ως ευκαιρία και το ίδιο ισχύει για την Αριστερά. Το θέμα όμως τώρα είναι η αντίδραση των πολιτών σε αυτή την κρίση. Έχουν περάσει τριάντα χρόνια προπαγάνδας για τις αρετές της νεοφιλελεύθερης ηθικής, η οποία προτάσσει την προσωπική ευθύνη, το να φροντίζεις τον εαυτό σου, να μην βασίζεσαι στο κράτος. Η τάση, λοιπόν, είναι όλοι να κατηγορούν τον εαυτό τους γι’ αυτά που συμβαίνουν. Και είναι πολύ δύσκολο να πείσεις τον κόσμο πως το πρόβλημα είναι συστημικό και πως πρέπει να αντιμετωπιστεί πολιτικά. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνες, οι περισσότεροι από εκείνους που έχασαν τα σπίτια τους έριχναν την ευθύνη στον εαυτό τους και όχι στο σύστημα που δημιούργησε τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου. Το κλίμα δεν είναι καλό για πολιτικό ακτιβισμό.
Αυτό σχετίζεται και με κάτι άλλο: Σε κάθε κρίση, η συνήθης αντίδραση είναι να σκύβουμε το κεφάλι και να περιμένουμε να περάσει. Η κρίση εκτυλίσσεται εδώ και δύο χρόνια, αλλά πολλοί απλώς ελπίζουν ότι θα την ξεπεράσουμε. Και φυσικά, ο κυρίαρχος πολιτικός λόγος υποστηρίζει ότι βρισκόμαστε προς την έξοδο από την κρίση. «Το χρηματιστήριο ανάρρωσε, το τραπεζικό σύστημα σταθεροποιείται, το χρήμα άρχισε να κινείται, υπάρχει μια μικρή αναζωογόνηση της παραγωγής, η Κίνα ανθίζει – γι’ αυτό όλα είναι εντάξει». Από την άλλη, όμως, βλέπουμε ότι τα πράγματα δεν είναι εντάξει, όπως στην Ελλάδα. Επομένως, θα χρειαστούμε λίγο ακόμα χρόνο μέχρι ο κόσμος να συνειδητοποιήσει πως η κρίση είναι συστημική και απαιτεί γενναίες κινήσεις για να ξεπεραστεί. Η Αριστερά πρέπει να συνειδητοποιήσει ξεκάθαρα τη φύση της κρίσης και να αναπτύξει συνεκτικές στρατηγικές για να βγούμε από αυτή. Και, αυτή τη στιγμή, η Αριστερά είναι αδύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, και οι ίδιοι οι πολίτες πιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν και ότι δεν θα χρειαστεί να βιώσουν μερικές από τις μεγάλες μεταμορφώσεις που πέρασαν στις δεκαετίες του ’30 και του ’70.
Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ βρέθηκε στην Αθήνα στο πλαίσιο του τετραημέρου Μαρξισμός 2010, που οργανώθηκε από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ), στις 13-16 Μαϊου, στην ΑΣΟΕΕ.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη, στο tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου