Στο “Ηρώον” της πλατείας Ελευθερίας η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, για την ανάδειξή του ως μνημείο

Στο Ηράκλειο θα βρίσκεται την Πέμπτη 5/5 και την Παρασκευή 6/5 η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη.  Η κα Μενδώνη, όπως είναι φυσικό, θα ασχοληθεί με διάφορα θέματα που άπτονται της αρμοδιότητάς της. Σύμφωνα όμως με πληροφορίες, πιθανότατα την Παρασκευή το μεσημέρι, θα επισκεφτεί και ένα χώρο για τον οποίο έχουν γραφτεί και ακουστεί πολλά τελευταία, και ενδιαφέρει μια μεγάλη μερίδα πολιτών του Ηρακλείου: ΤΟ ΗΡΩΟΝ στην πλατεία Ελευθερίας.

Πως γίνεται όμως και η ίδια η Γ.Γ. του υπουργείου, αρμόδια για θέματα Πολιτισμού, ενδιαφέρεται προσωπικά για το Ηρώων;

Όπως έχω ξαναγράψει, το Ηρώον έχει προταθεί ήδη δύο φορές να ανακηρυχθεί διατηρητέο, κάτι όμως που δεν εισακούστηκε. Μάλιστα, στην δεύτερη κατάθεση  (το 2010) του αιτήματος της τοπικής Υπηρεσίας Νεωτέρων μνημείων, μετά την ανακίνηση του θέματος από το Σύλλογο Εκτάκτων Αρχαιολόγων, το  ΥΠΠΟΤ γνωμοδότησε για την μή αναπομπή του θέματος στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων,με την αιτιολογία ότι δεν είχαν προκύψει νεώτερα στοιχεία που να διαφοροποιούν την απόφαση του 2006!!!!.  Και όλα αυτά ενώ ο νέος φάκελος του αιτήματος του 2009 περιλάμβανε 20σέλιδη επιστημονική μελέτη για την ιστορία του ηρώου και όλα τις αποφάσεις των σχετικών φορέων υπέρ του Ηρώου, μαζί με 5 σχετικές ερωτήσεις βουλευτών και όλα τα ψηφίσματα και θετικές γνωμοδοτήσεις των φορέων!

Τότε ανέλαβε πρωτοβουλία το ΤΕΕ / ΤΑΚ, και συγκροτήθηκαν σε σώμα όλοι οι φορείς της πόλης που επιθυμούσαν τη διάσωση του υπέρ Ηρώου και τη διακήρυξή τους ως μνημείο . Ούτε και τότε όμως έγινε κάτι περεταίρω. Όμως, παράλληλα, υπήρξε και μια δημοσίευση στην εφημερίδα “Καθημερινή” με τίτλο “ΝΑ ΣΩΘΕΙ ΤΟ ΗΡΩΟΝ”,  που αναφερόταν στον αγώνα των φορέων του Ηρακλείου, και στην ύποπτη άρνηση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού να αναθεωρήσει την αρχική της απόφαση. 

Η κα Μενδώνη είδε τυχαία τη δημοσίευση και οσμίστηκε τη μυρωδιά του σκανδάλου προφανώς, αφού το θέμα σκάλωνε στην Κεντρική της Υπηρεσία. Ζήτησε λοιπόν κατεπειγόντως ενημέρωση από την εδώ Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων για το θέμα, παρακάμπτοντας την κεντρική της Υπηρεσία! Ο φάκελος εστάλη και προφανώς προετοιμάζεται για αξιολόγηση στο Συμβούλιο. Και η Γ.Γ θέλει να έχει ίδια άποψη, γι’ αυτό και σκοπεύει να επισκεφτεί το χώρο του Ηρώου, να το δει από κοντά.

Πολύ θετική εξέλιξη αυτή, αρκεί να επιβεβαιωθούν και οι παραπάνω πληροφορίες, που λένε ότι η επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή το μεσημέρι. Στην περίπτωση αυτή, καλό θα είναι οι φορείς, αλλά και το όργανο που έχει συσταθεί για τη διάσωση του Ηρώου υπό το ΤΕΕ/ΤΑΚ να είναι παρόντες, και να εκθέσουν τις απόψεις τους στην κα Μενδώνη.

Γιατί το Ηρώο δεν αξίζει να κρύβεται πίσω από δέντρα και σειρές αυτοκίνητα…Γιατί το Ελληνικό κράτος δεν έχει πια την πολυτέλεια να γκρεμίζει μνημεία…

----------------------------------------------

Το Ηρώον της πόλης του Ηρακλείου στην Πλατεία Ελευθερίας θεμελιώθηκε το 1930, σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε στη Νομαρχία από το Δήμο Ηρακλείου. Αφορμή της θεμελίωσής του υπήρξε ο εορτασμός της Εκατονταετηρίδας από την Εθνική Παλιγγενεσία, που εορτάστηκε σε ολόκληρη τη Ελλάδα.
Βασίστηκε στην ιδέα του Εφόρου Αρχαιοτήτων Σπυρ. Μαρινάτου και σε σχέδια του αρχιτέκτονα και μηχανικού του Δήμου Ηρακλείου, Δημήτρη Κυριακού, τα οποία εγκρίθηκαν ομόφωνα από την Τοπική Επιτροπή Εορτασμού, που συστάθηκε από τη Νομαρχία Ηρακλείου και αποτελούνταν από προσωπικότητες της εποχής. Σχεδιάστηκε με γραμμές και αναλογίες της μινωικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή γινόταν τότε γνωστή από τις ανασκαφές και τις αναστηλώσεις του Έβανς στο ανάκτορο της Κνωσού, που ολοκληρώνονταν
εκείνα ακριβώς τα χρόνια.Ακολούθησε αρχιτεκτονικά τον τύπο του Μινωικού Μεγάρου, με πρόστωο από δύο κίονες, το οποίο οδηγούσε στην κυρίως αίθουσα, και απέδιδε ανακτορικού χαρακτήρα τριμερές ιερό, με ιερά θρανία και θρόνο στο εσωτερικό. Η ανέγερσή του χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από δημόσιους εράνους στους οποίους συμμετείχαν οι δήμοι και οι κοινότητες, σύλλογοι,
σωματεία εργαζομένων και απλοί ιδιώτες.
Αποτέλεσε για χρόνια το κύριο Ηρώον της πόλης, στις εκδηλώσεις των εορτασμών της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου του 1821, ενώ παράλληλα λειτούργησε ως το πρώτο Ιστορικό-Εθνολογικό Μουσείο της Κρήτης, ανοιχτό στο κοινό, με ενθυμήματα και κειμήλια των Κρητικών Επαναστάσεων.Λεηλατήθηκε και εγκαταλείφθηκε οριστικά το Μάιο του 1941, κατά την κατάληψη της πόλης από τους Γερμανούς. Στην Κατοχή, από τα θραύσματα βόμβας που εξερράγη στον περιβάλλοντα χώρο του, το Ηρώον υπέστη σοβαρές ζημιές, οι οποίες διακρίνονται και σήμερα στον ανατολικό τοίχο του.
Ύστερα από δικαστικούς αγώνες, που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’50 και ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, ο χώρος που είχε διατεθεί το 1930 από τον Δήμο Ηρακλείου στη Νομαρχία για να χτιστεί το Ηρώο, αποδόθηκε σε ιδιώτες.
Τότε ξεκίνησαν τα αιτήματα των φερόμενων ιδιοκτητών του χώρου για την κατεδάφιση του μνημείου και την ανέγερση νέας οικοδομής, παρά τη ρητή επισήμανση, από το 1936, όλων των σχεδίων πόλης του Ηρακλείου, που χαρακτηρίζουν τον χώρο ως κοινόχρηστο και αδόμητο. Αυτονόητο είναι βέβαια πως το ακίνητο έχει αποκτήσει στο μεταξύ μεγάλη οικονομική αξία, ευρισκόμενο στην καρδιά της πόλης και τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τεράστια. Εδώ και 10 χρόνια ο περιβάλλων χώρος του μνημείου λειτουργεί ως πάρκινγκ, που εκμεταλλεύονται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες.