Τα ψώνια των γιορτών «πονάνε»;

Με τις γιορτές να πλησιάζουν επικίνδυνα το shopping και η οικονομική σπατάλη σε καθημερινή σχεδόν βάση, γίνονται πρωταγωνιστές όσο κι αν το ΔΝΤ προσπαθεί να μας βάλει σε μια τάξη. Τι καθορίζει, όμως, τον τρόπο που ξοδεύουμε χρήματα όταν βγαίνουμε στα μαγαζιά για ψώνια; Και τι διαχωρίζει τους σπάταλους από τους τσιγκούνηδες;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, σε όλους μας αρέσει να ξοδεύουμε χρήματα τουλάχιστον κάποιες φορές. Το κλειδί που καθορίζει, όμως, αν κλίνουμε προς την σπατάλη ή την τσιγκουνιά είναι ο συναισθηματικός πόνος που βιώνουμε όταν πραγματοποιούμε μια αγορά και η ισορροπία του με την ανταμοιβή μας, δηλαδή την ευχαρίστηση που μας προσφέρει το αντικείμενο που αγοράσαμε.

Μπερδευτήκατε; Αν πληρώνατε ας πούμε 1 ευρώ για ένα καινούριο αυτοκίνητο θα νιώθατε σίγουρα πολύ ευτυχισμένοι. Αν αντίθετα πληρώνατε χίλια ευρώ για ένα σάντουιτς θα νιώθατε δυστυχισμένοι. ...

Αν τώρα ξοδεύατε 100 ευρώ για τα εβδομαδιαία ψώνια της οικογένειάς σας στο σουπερμάρκετ, το συναίσθημα θα ήταν σχετικά ουδέτερο, αφού είναι ένα ποσό μάλλον λογικό.

Όπως και με τον σωματικό πόνο η αντίδραση σε αυτόν τον «οικονομικό» πόνο είναι διαφορετική σε κάθε άνθρωπο και εξαρτάται από την αντοχή του σε αυτόν. Η ένταση αυτού του συναισθηματικού πόνου όταν ξοδεύουμε χρήματα είναι που καθορίζει τελικά τον σπάταλο και τον «σφιχτοχέρη».

Ο Σκοτ Ρικ, καθηγητής μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, ασχολείται χρόνια με το φαινόμενο αυτό. Στις έρευνές του υποβάλει τους συμμετέχοντες σε ασκήσεις σχετικές με την σπατάλη χρημάτων, ρωτώντας τους για τα υποκειμενικά επίπεδα πόνου και ευχαρίστησης που βιώνουν όταν πραγματοποιούν αγορές και κάνοντάς τους λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες για να παρατηρήσει την συμπεριφορά του εγκεφάλου τους.

Μέσα από τις έρευνές του αυτές έχει διαπιστώσει τα εξής:

Οι σφιχτοχέρηδες νιώθουν μεγαλύτερο συναισθηματικό πόνο όταν πραγματοποιούν μια αγορά.

Αυτό τους εμποδίζει να ξοδέψουν αλόγιστα και πολλές φορές και να πραγματοποιήσουν την αγορά. Συχνά μάλιστα συγκρατούνται παράλληλα και από ένα άλλο συναίσθημα: την γνώση ότι δεν θα μετανιώσουν για την αγορά τους μόνο εκείνη την στιγμή, αλλά και την επόμενη μέρα. Οι σπάταλοι αντιθέτως έχουν μεγαλύτερη «αναισθησία» στον πόνο αυτό.

Οι πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες είναι η «νοβοκαΐνη» του καταναλωτή.

Παρ’ ότι ζούμε στην ψηφιακή εποχή εξακολουθούμε να αποδίδουμε μια ιδιαίτερη συναισθηματική αξία στο χάρτινο χρήμα. Όταν πληρώνουμε μετρητά στο ταμείο πονάμε περισσότερο απ’ όταν δίνουμε στην ταμία ένα μικρό, χρωματιστό κομμάτι πλαστικό.

Το να αγοράζουμε πράγματα για κάποιον άλλο είναι πιο εύκολο από το να αγοράζουμε πράγματα για τον εαυτό μας.

Και γιορτές σημαίνει αυτό ακριβώς: δώρα για τους άλλους. Σπάταλοι και σφιχτοχέρηδες ξοδεύουν πάνω κάτω τα ίδια ποσά για δώρα, λέει ο καθηγητής Ρικ. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά ενός δώρου προκαλεί μεν πόνο στους σφιχτοχέρηδες αλλά η αναγκαιότητα του να το κάνουν υπερισχύει έναντι του πόνου αυτού.

Ο παραλήπτης του δώρου παίζει κι αυτός ρόλο.

Το να αγοράσει κανείς ένα δώρο από υποχρέωση, για κάποιον συνάδελφο π.χ., που κανονικά θα μπορούσε να το αποφύγει, πονάει περισσότερο από το αν το δώρο προορίζεται για την μητέρα του ή τα παιδιά του. Αν, όμως, για παράδειγμα ο εν λόγω συνάδελφος πρόκειται να του δανείσει το εξοχικό του το επόμενο σαββατοκύριακο, νιώθει το δώρο αυτό σαν «επένδυση» κι αυτό του κάνει πιο εύκολο το να το αγοράσει.

Είτε πάντως υποφέρουμε συναισθηματικά όποτε βάζουμε το χέρι στην τσέπη, είτε έχουμε λίγο-πολύ ανοσία στον πόνο αυτό, το σημαντικό είναι να μην φτάνουμε στα άκρα και να μην παρασυρόμαστε από το κλίμα που θέλει «εθνικό» σπορ των Χριστουγέννων το να ψωνίζουμε και να τρώμε μέχρι τελικής πτώσης. Όπως και με το φαγητό όσο πιο γρήγορα αφήσουμε στο τραπέζι το πιρούνι και κατά συνέπεια… το πορτοφόλι μας, τόσο πιο ανώδυνη θα είναι η μετά-εορταστική περίοδος.

πηγή: clickatlife.gr